درآمد تولید گیاهان دارویی و طب سنتی

تحقیق درباره سرمایه گذاری و ورود به شغل گیاهان دارویی

به لحاظ اهمیت موضوع سرمایه گذاری در گیاهان دارویی مجموع 4 مقاله که در سطح اینترنت موجود است به بررسی چگونگی ورود به این رشته کار و آینده شغلی و درامد آن میپردازیم

--

امروزه به رغم فراوانی داروهای شیمیایی، استفاده از گیاهان دارویی در حال افزایش است و تولید و تجارت این گیاهان رقم قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص داده است در حالی که مصرف طولانی و در برخی موارد مصرف مقطعی این داروهای شیمیایی می تواند، عوارض جانبی بر جا گذارد که بعضا از خود بیماری نیز خطرناک تر هستند.

 شاید به همین دلیل گرایش عمومی به استفاده از داروهای گیاهی و به طور کلی فرآورده های آنها روبه افزایش است. طی یک قرن اخیر، گیاهان دارویی که قرن ها تنها برای درمان بیماری های مختلف در انسان ها بودند، جایگزینی به نام داروهای شیمیایی پیدا کرده اند و عطاری هایی که بوی خوش گیاهان دارویی آنها از چندین متر آن طرف تر به مشام افراد سالم و بیمار می رسید، جای خود را به داروخانه های متعددی داده اند که در قفسه های شیک آنها داروهای شیمیایی با نظم خاصی در کنار هم قرار گرفته اند.

با این حال، این تغییرات براساس نیازهای پزشکی و درمانی انسان ها و پیشرفت علم پزشکی صورت گرفته و هرگز نمی توان داروهای شیمیایی را جایگزین نامناسبی برای گیاهان دارویی دانست. در روزگار قدیم در بازارهای سنتی ایران، شغل عطاری از بااهمیت ترین شغل ها محسوب می شد چون رابطه مستقیمی با سلامت و درمان مردم داشت. در این میان عده ای از افراد هم بودند که برای کسب درآمد به کوه ها و دشت ها می رفتند و گیاهان دارویی را تهیه می کردند و آنها را به برخی از افراد واسطه می فروختند.

با گسترش پزشکی نوین و مصرف فزاینده ترکیبات و داروهای شیمیایی، استفاده از اقلام گیاهی رو به افول گذاشت و کم کم طب سنتی و درمان گیاهی به حاشیه رفت. با محرز شدن عوارض و پیامدهای سوء داروهای شیمیایی استفاده و تجویز این قبیل از داروها در کنار نمونه های شیمیایی و صنعتی مجددا مورد توجه قرار گرفت و سال  به سال به میزان تولید و مصرف آن افزوده شد.

کشور ایران یکی از بکرترین و مستعدترین مناطق برای پرورش و تولید انواع گیاهان دارویی است. در گذشته از این ظرفیت طبیعی که کارکردی بهداشتی – درمانی دارد، بهره برداری چندانی نمی شد، اما طی 10 سال گذشته کشت، پرورش و تولید اقلام دارویی، بهداشتی و آرایشی، مکمل های دارویی و خوراکی رشد چشمگیری داشته و شرکت های داروسازی به این سمت گرایش پیدا کرده اند.

با توجه به بازار بیش از 100میلیارد دلاری فرآورده های گیاهی در جهان، ایران کمتر از 100میلیون دلار از این سهم را به خود اختصاص داده است. خوشبختانه با روی آوردن مجدد به خصوص کشورهای پیشرفته به استفاده از فرآورده های گیاهی و مصرف روز افزون آن در جهان، چه در صنعت داروسازی و چه در صنایع غذایی و آرایشی - بهداشتی و با توجه به تنوع آب و هوایی کشور و امکان رویش اکثر گیاهان در آن، فرصتی طلایی نصیب کشورمان شده تا از آن به بهترین نحو ممکن استفاده کرده و حضورخود را در بازارهای جهانی بیش از بیش افزایش دهیم.

متکی بودن اقتصاد ایران بر درآمدهای نفتی و تاثیرپذیری درآمدها از مسائل سیاسی و اقتصادی، آسیب پذیری اقتصاد کشور را موجب شده است. یکی از راه های مقابله با این چالش، توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضع اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیرنفتی می شود.

ارزش دارویی، تقاضای بازار و سطح فرآوری از مهم ترین شاخص های سنجش اقتصادی یک گیاه دارویی است. به گزارش سازمان خواربار جهانی، ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی که درحال حاضر حدود 100میلیارد دلار در سال است، در سال2050 میلادی به رقم 5هزار میلیارد دلار خواهد رسید.

کشور ایران با داشتن شرایط اقلیمی و تنوع گیاهی به مراتب بهتر از اروپا، در حال حاضر تنها 60 تا 90میلیون دلار از تجارت جهانی گیاهان دارویی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در داخل کشور نیز توجه به داروهای گیاهی قابل توجه نیست زیرا سرانه مصرف سالانه گیاهان دارویی در ایران 25 گرم است، اما این سرانه در اروپا 900 و در آمریکا 2500 گرم است.

شرایط فعلی

به طور کلی تولید و عرضه گیاهان دارویی به شکل سنتی سابقه ای طولانی در کشور دارد و بخش صنعتی آن بسیار نوپا و جوان است. دکتر مسعود شعبان خانی، مسئول فنی و کنترل شرکت ایران بهنوش کار در این رابطه می گوید: براساس آمار و اطلاعاتی که در اختیار داریم سرانه مصرف در کشور خیلی پایین است که حتی به 30 گرم در سال هم نمی رسد، اما در چهار، پنج سال گذشته وضعیت بهتر شده و استقبال عمومی از این اقلام دارویی و خوراکی افزایش پیدا کرده است.

مثلا در همین نمایشگاه گیاهان دارویی که در مصلای تهران برگزار شد، حجم زیادی از محصولات تولیدی شرکت ها در معرض فروش قرار داده شد. این وضعیت نشانه خوبی است که این اقلام طبیعی که جنبه دارویی دارند بیشتر از گذشته در سبد درمانی مردم قرار بگیرند. البته این روند در سراسر جهان اتفاق افتاده و در کشورهای توسعه یافته استقبال خوبی از این محصولات و فرآورده ها می شود.

شعبان خانی در مورد وضعیت تولید و عرضه این محصولات می گوید: تعداد واحدهای تولیدی در کشور که فقط به طور اختصاصی به تولید و فرآوری گیاهان دارویی بپردازند کم است که شاید به 50 واحد برسد ولی سایر شرکت های داروسازی واحدهای مجزایی را در کنار مجموعه های خود ایجاد کرده اند که در آنجا به تولید گیاهان دارویی می پردازند. این کار نیاز به تجهیزات وسایل و ابزارهای ویژه  دارد که علاوه بر بهره وری بالا از مقدار ضایعات هم بکاهد.

آینده پیش رو

بر اعلام مسئولان و آمارهای منتشر شده در رابطه با میزان تولید و صادرات محصولات گیاهی دارویی، تاکنون بیش از 8هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده که از این تعداد 2300 گونه آن خواص دارویی، عطری، ادویه ای و آرایشی – بهداشتی دارند. 1700گونه هم کاملا بومی کشور بوده و خواص مختلف دارویی و خوراکی دارند.

سطح زیر کشت این گیاهان در کشور حدود 80 هزار هکتار است که در برنامه جامعی که برای این منظور تهیه شده است قرار است این عدد به 200هزار هکتار برسد. این اعداد و ارقام نشان از توانمندی و ظرفیت بالای کشور دارد که تاکنون مغفول مانده ولی با اقدامات مناسبی که ظرف چند سال اخیر صورت گرفته این مقدار در حال افزایش است.

طبق آمار وزارت بهداشت، حدود 3درصد مردم ایران از داروهای گیاهی و 97درصد از داروهای شیمیایی استفاده می کنند. طبق آمار حدود 150 نوع داروی گیاهی و 4200 نوع داروی شیمیایی در بازار ایران موجود است. آمار مصرف گیاهان دارویی در دنیا نشان می دهد که 80درصد از 6میلیارد نفر جمعیت دنیا از داروهای گیاهی استفاده می کنند.

صادرات گیاهان دارویی، حالا کم کم به یکی از سودآورترین شاخه های اقتصاد کشاورزی تبدیل می شود. براساس پیش بینی فائو (سازمان جهانی خواربار و کشاورزی) حجم تجارت گیاهان دارویی تا  سال 2050 تا 100برابر شده و به 5 هزار میلیارد دلار می رسد. این موضوع در شرایطی رخ می دهد که موضوع درمان بدون عوارض شیمیایی در کشورهای صنعتی جهان به صورت جدی پیگیری می شود.

بنابراین لازم است که توسعه و شدت بیشتری در این خصوص صورت بگیرد. استفاده از فناوری  روز به منظور استحصال بیشتر و بهتر، مشارکت بخش خصوصی و استفاده از توان تحقیقاتی و اجرایی شرکت های دانش بنیان، حمایت های دولتی و بازاریابی اصولی چه در داخل و چه در خارج از مهم ترین راهکارها برای ثبات و توسعه در این بخش از کشاورزی به شمار می آید.

ضمن اینکه با فرهنگ سازی، جایگزین کردن داروهای شیمیایی با نمونه های گیاهی و سنتی، احیای طب سنتی و به کارگیری این گیاهان در صنعت داروسازی (به عنوان مکمل) می توان به گسترش فعالیت های این حوزه تخصصی کمک کرد.

***

سرمایه اولیه:

سرمایه مورد نیاز برای احداث یک واحد تولیدی در زمینه داروها و فرآورده های گیاهی بسیار هزینه بر است و به بیش از 2میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز دارد. البته برخی شرکت ها که در سال های قبل تاسیس شده اند با سرمایه کمتری شروع به کار کرده اند. فضای مورد نیاز برای این کار حداقل 500 مترمربع به اضافه انبار است.

بیشتر هزینه برای تهیه و تجهیز واحد تولیدی صرف می شود که یک خط تولید نوپا شکل بگیرد. البته باید در نظر داشت که فقط به تولید یک محصول اکتفا نشود چون به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد. بیشتر شرکت ها واحدهایی را زیرمجموعه خودشان دایر کرده اند که به عنوان تحت پوشش فعالیت می کنند. به این خاطر که بتوانند بخشی از نیازهای مالی را به این صورت تامین کنند.

در هر حال با توجه به سودآور بودن این محصولات و فرآورده های گیاهی دارویی، راه اندازی یک خط تولید نیاز به سرمایه کافی و تخصص شاغلان آن دارد. شاید برای حجم تولید کم و محدود با 200 یا 300 میلیون تومان هم بشود کار کرد ولی فقط برای تولید در فضای کوچک با حجم محدود است.

***

مجوزهای لازم:

برای شروع کار باید مجوزهای لازم را از چند نهاد اخذ کرد. این گونه فعالیت ها چون رابطه مستقیمی با سلامت و تندرستی افراد جامعه دارند سختگیری بیشتری در این خصوص می شود. اگر سرمایه گذاران قصد داشته باشند به صورت صنعتی و انبوه تولید داشته باشند، باید از وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (معاونت غذا و دارو) و وزارت جهادکشاورزی مجوزهای لازم را دریافت کنند.

 ضمن اینکه گواهی و تاییدنامه هایی هم از سازمان های محیط زیست و اداره استاندارد باید دریافت شود.

اگر قرار به مشارکت با شرکت های دانش بنیان باشد باید تاییدیه معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری را هم ضمیمه کرد. ضمن اینـــکه برای تمدیــد گواهــینامه های ســاخت و بهره بــرداری در سررسیدآن به موقع تمدید شود.

***

ریسک ها و تهدیدها :

خام فروشی را باید بلای جان سرمایه های کشور دانست چون این رویکرد محدود به بازار نفت و معدن نشده و صنعت گیاهان دارویی را نیز دستخوش آسیب کرده است.

 ایران از لحاظ گونه های گیاهی یکی از غنی ترین کشورهای جهان به شمار می رود زیرا بیش از 8هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده و کارشناسان معتقدند 2300 گونه آنها خواص دارویی دارد، اما در این بین فقط 100گونه گیاهی فرآوری و مابقی به صورت فله و با بسته بندی نامناسب به خارج صادر می شود. کشت و برداشت سنتی یکی دیگر از چالش هایی است که این بخش را تهدید می کند و موجب می شود تا مواد اولیه و اصلی مرغوبیت کافی نداشته باشد.

نبود استفاده از تکنولوژی روز و تجهیزات مناسب برای این کار از جمله ضعف های این بازار است. مورد دیگر نبود فرهنگ استفاده از این اقلام برای درمان و حتی جایگزینی برای مکمل های خوراکی شیمیایی است که خیلی از سوی پزشکان و مصرف کنندگان مورد توجه قرار نگرفته است.

 

 

منبع: فرصت امروز

-------

مقدمه

این دوره از سری دوره های آموزشی کاردانی علمی کاربردی است که فارغ التحصیلان با دستیابی به دانش لازم و کسب مهارتهای علمی قادر خواهند بود در زمینه احداث و مدیریت مزرعه گیاهان دارویی و معطر و همچنین اهلی کردن و بهره برداری از محصولات فرعی جنگلها و مراتع در زمینه گیاهان دارویی و معطر در مناطق مختلف کشور مشغول به خدمت شوند. 

ضرورت و اهمیت : 

رویکرد سالهای اخیر بشر به استفاده از داروهای گیاهی سبب شده است صنایع بسیار گسترده ای در ارتباط با تبدیل فرآورده های گیاهی به داروهای گیاهی در کشور های توسعه یافته و رو به توسعه بوجود آید. تامین مواد اولیه این صنایع عمدتا توسط کشورهایی انجام می شود که از منایع مناسبی برخوردار هستند یکی از کشورهایی که استعداد با لقوه ای در این زمینه دارد کشور پهناور جمهوری اسلامی ایران است که با مساحتی بیش از 164 میلیون هکتار زمین ، با آب و هوای متنوع و فلور غنی بیش از 8000 گونه گیاهی که بیش از 1000 گونه آن دارویی و معطر می باشد شرایط بسیار مناسبی را برای حضور در این عرصه در پیش رو دارد . وجود حدود 6 میلیون هکتار عرصه بهره برداری در منابع طبیعی کشور در این ارتباط و اراضی مناسب کشت گیاهان دارویی و معطر می طلبد که مدیریت تولید و بهره برداری در این سطح توسط کارشناسان و کاردانان علمی – کاربردی و تخصصی در ارتباط با موضوع گیاهان دارویی و معطر انجام شود ( از آنجا که قبلا چنین آموزشی در هیچکدام از موسسات آموزشی و دانشگاهی کشور بصورت رسمی صورت نگرفته است ) نیاز است که کاردانی این رشته به صورت رسمی تامین گردد . 

سطوح رشته

ردیفنام دانشگاهکاردانیکارشناسیارشددکترا

1آزاد- ابرکوه*

2آزاد- بجنورد*

3آزاد- تبریز‌*

4آزاد- جهرم‌*

5آزاد- خرم آباد* ‌

6آزاد- دامغان*

7آزاد- دزفول*

8آزاد- رفسنجان*

9آزاد- شیراز*‌

10آزاد- علوم و تحقیقات تهران*‌

11آزاد- مرودشت*

12آزاد- مهاباد*

13آزاد- میانه*

14آزاد- ورامین*

15آزاد-اراک*

16آزاد-خوراسگان*

درسهای رشته

ردیفنام درسردیفنام درس

1آفات رایج گیاهان دارویی و معطر2اصول اصلاح گیاهان دارویی و معطر

3اکوفیزیولوژی گیاهان دارویی و معطر4بازار یابی و بسته بندی گیاهان دارویی و معطر

5بیوشیمی عمومی6بیماریهای رایج گیاهان دارویی و معطر

7پراکنش جوامع گیاهان دارویی و معطر8پروژه

9روشهای آبیاری10روشهای اهلی کردن گیاهان دارویی و معطر

11زبان تخصصی12ژنتیک عمومی

13سمینار ( مسئله مخصوص )14شناخت و بهره برداری از محصولات فرعی ( دارویی و معط

15شیمی گیاهی16طرحهای آماری در علوم گیاهان دارویی و معطر

17علف‌های هرز و کنترل آنها18ماشینهای کاشت ، داشت و برداشت گیاهان دارویی و معطر

19مدیریت و حسابداری20کارآموزی

21کشت بافت22کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر 1

23کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر 2‌

صنعت و بازارکار

1 – کشت ، پرورش و اهلی کردن گیاهان دارویی و معطر 

2 – اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینه گیاهان دارویی و معطر 

3 – برنامه ریزی تولید گیاهان دارویی و معطر 

4 – نظارت بر واحدهای تولیدی گیاهان دارویی و معطر 

5 – جمع آوری و برداشت گیاهان دارویی و معطر 

6 – سرپرستی مزارع و واحدهای تولید بذر و نهال گیاهان دارویی 

7 – همکاری در شناسایی علمی گیاهان دارویی و معطر 

8- همکاری در ایجاد بانک بذر گیاهان دارویی و معطر 

9 – تکثیر گیاهان دارویی و معطر 

مشاغل قابل احراز 

الف – کاردان کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر 

ب – کمک کارشناس تحقیقات گیاهان دارویی و معطر 

ج – کاردان بهره برداری از محصولات فرعی جنگلها و مراتع در ارتباط با مواد دارویی و معطر 

 

د - کمک ناظر واحدهای تولیدی گیاهان دارویی 

----------------------

هرسال با اعلام نتایج کنکور سراسری، دانشجویان جدید بسیاری به عرصه دانشگاهها وارد می شوند که قرار است در رشته های مختلف مشغول به تحصیل شوند.

اما نکته مهم برای این دانشجویان جدیدالورود، کسب اطلاعات لازم درباره رشته قبولی و همچنین آینده شغلی و بازار کار رشته تحصیلی شان است.

رشته “مهندسی تولیدات گیاهان دارویی” که در مقطع کارشناسی و رشته “تولید و بهره برداری گیاهان دارویی و معطر” که در مقطع کاردانی در دانشگاهها دایر هستند، جزو رشته هایی هستند که دانشجویان این رشته ها سوالات بسیاری درباره اینده شغلی و بازار کار این رشته ها دارند.

لذا در این مطلب، به ارائه توضیحاتی درباره این رشته های دانشگاهی می پردازیم.

رشته های فوق که ما به اختصار از آنها با عنوان “رشته گیاهان دارویی” نام می بریم، دارای سه زمینه درسی اصلی و مهم هستند. این سه زمینه شامل موارد زیرمی باشند:

شناخت گیاهان دارویی: یکی از مهمترین مهارتهایی که فارغ التحصیلان این رشته به دست می آورند، شناخت گیاهان دارویی از لحاظ گیاهشناسی، اکولوژی، فیزیولوژی، پراکنش، ترکیبات شیمیایی، خواص درمانی (در حد اندک) و .. است.

تولید و بهره برداری گیاهان دارویی: تولید و کشت و کار گیاهان دارویی در مزرعه (تولید) و یا جمع آوری آنها از طبیعت (بهره برداری) پس از اخذ مجوزهای لازم از سازمانهایی چون سازمان جنگلها و مراتع، سازمان منابع طبیعی، محیط زیست و …، دومین زمینه اصلی مهارت های اکتسابی در رشته گیاهان دارویی می باشد. دانشجو در این زمینه می آموزد که هر گیاه دارویی بایدبه چه روشی تولید شده یا مورد بهره برداری قرار گیرد.

صنعت گیاهان دارویی و مسائل پس از برداشت: در این زمینه، دانشجوی رشته گیاهان دارویی می آموزد که فرآیندهای پس از برداشت گیاهان دارویی را به چه صورت انجام داده و مدیریت کند. روش های برداشت و خشک کردن، روش های پاکسازی، قطعه قطعه کردن و خرد و پودر کردن، روشهای بسته بندی، روشهای استحصال عرقیات، اسانس و مواد اولیه دارویی و… نیز از مهارت هایی است که دانشجوی رشته گیاهان دارویی کسب می کند.

این سه زمینه، زمینه های اصلی رشته گیاهان دارویی است که دانشجو درباره هر زمینه، درسهای مختلفی را گذرانده و مهارتهای مربوط به آن را کسب می کند.

از نظر آینده شغلی و بازار کار رشته باید گفت که با تأکیدات مقام معظم رهبری بر ترویج طب سنتی اسلامی ایرانی و علی الخصوص حمایتهای فراوان شخص رئیس جمهور سابق جناب آقای دکتر احمدی نژاد از این رشته، هم اکنون مبحث گیاهان دارویی به عنوان یکی از راهبردهای نوین علمی در جمهوری اسلامی ایران مطرح است.

تشکیل ستاد توسعه علوم و فنون نوین گیاهان دارویی و طب سنتی در زیرمجموعه معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور در کنار ستادهای بسیار مهمی همچون ستاد بیوتکنولوژی، ستاد نانوتکنولوژی، ستاد هوافضا و… نشان از اهمیت بسیار بالای بحث گیاهان دارویی در آینده نزدیک کشور دارد.

فرصتهای شغلی رشته گیاهان دارویی:

یک فارغ التحصیل رشته گیاهان دارویی، می تواند مشاغل فراوانی را احراز کند که به برخی از آنها اشاره می شود:

کشت و کار و کشاورزی گیاهان دارویی

نظارت و مدیریت مزارع گیاهان دارویی

اخذ مجوز از سازمانهای مربوطه و برداشت گیاهان دارویی از طبیعت

تأسیس و مدیریت داروخانه های گیاهی

اشتغال در کارگاههای بسته بندی گیاهان دارویی

اشتغال در کارخانه های تولید چای های کیسه ای گیاهی (دمنوش)

اشتغال در کارخانه های تولید عرقیات و گلاب و …

 

اشتغال در کارخانه های داروسازی بخصوص داروسازی گیاهی

----------------------------

بازار کار رشته تولید و بهره برداری گیاهان دارویی معطر

آمار جهانی نشان می‌دهد که مواد مؤثر بیش از 50 درصد از داروهای تولید شده طبیعی است و عمدتاً منشأ گیاهی دارد. در حال حاضر نیز بیش از 80 درصد از مردم کشورهای در حال توسعه به داروهای گیاهی وابسته هستند و کشورهای تولید کننده مواد دارویی مثل آلمان، انگلستان، سوئیس و ژاپن، استفاده از گیاهان دارویی را در سطح وسیعی در برنامه تولید خود قرار داده‌اند.کشور پهناور اسلامی ایران با آب و هوای گوناگون و شرایط اقلیمی مختلف و فلور غنی (حدود 8 هزار گونه گیاهی) بدون شک در ردیف اول کشورهای تولید کننده گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن می‌تواند قرار گیرد. وجود اختلاف درجه حرارت 50 درجه سانتی‌گراد،‌ وجود اراضی ساحلی، کویری، کوهستانی و برخورداری از حدود 300 روز آفتابی و تنوع گونه‌های زیستی و اختصاص بسیاری از گیاهان دارویی به سرزمین ایران، همگی ویژگی‌هایی هستند که در مقایسه با سایر تولیدکنندگان استعداد بالقوه‌ای را برای تولید انوع گیاهان دارویی در سطح وسیع و گسترده فراهم آورده است. بنابراین تربیت نیروی انسانی کاردان جهت استفاده از این پتانسیل بالقوه می‌تواند بخشی از نیاز کشور را برای نیل به اهداف یاد شده، تأمین نماید. فارغ‌التحصیلان این دوره می‌توانند به عنوان کمک کارشناس تحقیقاتی گیاهان دارویی، کاردان کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر، کاردان بهره‌بردار گیاهان دارویی و معطر و کمک ناظر در واحدهای تولید فعالیت کنند.

درس‌های این رشته در طول تحصیل:

دروس پایه:

شیمی عمومی،‌ اصول آمار،‌ مبانی گیاه‌شناسی.

دروس اصلی:

هوا و اقلیم‌شناسی،‌مبانی اکولوژی، شیمی آلی، کارتوگرافی گیاهی، اصول زراعت گیاهان دارویی و معطر، مبانی فیزیولوژی گیاهی، رابطه آب و خاک و گیاه، حفاظت و حمایت گیاهان دارویی و معطر.

دروس تخصصی:

شناخت گیاهان دارویی و معطر، آشنایی با ماشین‌آلات و تجهیزات استحصال مواد مؤثر، روش‌های تکثیر و پرورش گیاهان دارویی و معطر، زراعت خصوصی گیاهان دارویی و معطر، روش‌های بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر مرتعی، روش‌های بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر جنگلی، درختان و درختچه‌های دارویی و معطر، اقتصاد گیاهان دارویی و معطر، اکولوژی گیاهان دارویی و معطر، آماده‌سازی و عمل‌آوری گیاهان دارویی و معطر

در این گروه دوره‌های آموزشی علمی – کاربردی با هدف تربیت نیروی انسانی کاردان در زمینه تکنولوژی تولید و بهره‌برداری از گیاهان دارویی و معطر برگزار می شود و فارغ‌التحصیلان آن با فراگیری دانش فنی و مهارتهای علمی ، به کشت و پرورش ، اهلی کردن و همچنین جمع‌آوری گیاهان دارویی و معطر از مراتع و جنگلها خواهند پرداخت. آمار جهانی نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها از جمله کشورهای آلمان ، انگلستان ، سوئیس و ژاپن استفاده از گیاهان دارویی را در سطح وسیعی در برنامه‌های تولیدی خود قرار داده‌اند. کشور پهناور ایران با آب و هوای گوناگون و شرایط اقلیمی مختلف و فلور غنی با حدود 8 هزار گونه گیاهی بدون شک در ردیف اول کشورهای تولیدکننده گیاهان دارویی و فراورده‌های آن می‌تواند قرار گیرد. لذا تربیت نیروی انسانی کاردان جهت استقاده از این منابع می‌تواند بخشی از نیاز کشور را در جهت نیل به اهداف فوق‌الذکر تأمین نماید. تعداد واحدهای‌درسی‌ این‌ رشته‌ 76 واحد است‌.

مشاغل قابل احراز پس از طی دوره :

کمک کارشناس تحقیقاتی گیاهان دارویی و معطر

کاردان کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر

کاردان بهره‌برداری از گیاهان دارویی

کمک ناظر در واحدهای تولیدی گیاهان دارویی و معطر

رویکرد سالهای اخیر بشر به استفاده از داروهای گیاهی سبب شده است صنایع بسیار گسترده ای در ارتباط با تبدیل فرآورده های گیاهی به داروهای گیاهی در کشورهای توسعه یافته و رو به توسعه بوجود آید. محل تامین مواد اولیه این صنایع عمدتاً توسط کازار کار رشته تولید و بهره برداری گیاهان دارویی معطرشورهایی انجام می شود که از منابع مناسبی برخوردار هستند.

ایران یکی از کشورهایی است که با داشتن بیش از 1000 گونه گیاه دارویی و معطر، استعداد بالقوه ای در این زمینه دارد. وجود حدود 6 میلیون هکتار عرصه بهره برداری در منابع طبیعی کشور در این ارتباط و اراضی مناسب کشت گیاهان دارویی و معطر، می طلبد که مدیریت تولید و بهره برداری در این سطح توسط کارشناسان علمی – کاربردی و تخصصی در ارتباط با موضوع گیاهان دارویی و معطر انجام شود. از آنجا که قبلاً چنین آموزشی در هیچکدام از موسسات آموزشی و دانشگاهی کشور به صورت رسمی صورت نگرفته است، نیاز است که دوره کارشناسی در این ارتباط با توجه به مبنایی که در دوره کاردانی علمی – کاربردی تولید و بهره برداری از گیاهان دارویی و معطر گذاشته شده است به اجرا در آید.

 

دانش آموختگان این رشته می توانند به عنوان کارشناس کشت و پرورش گیاهان دارویی و معطر، کارشناس تحقیقات گیاهان دارویی و معطر، کارشناس بهره برداری از محصولات فرعی جنگل ها و مراتع در ارتباط با مواد دارویی و معطر و سرپرست واحدهای تولیدی گیاهان دارویی و معطر مشغول فعالیت شوند.

------------------------------

کریم‌پور با اشاره به سودآوری ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون ریال کشت به‌لیمو گفت: سودآوری این محصول بیش از ۲ برابر هزینه است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، روستای ایدنک با 270 خانوار در پنج کیلومتری لنده واقع و شهرستان لنده با جمعیتی حدود 23 هزار نفر و 86 روستای دارای سکنه در حدود 300کیلومتری جنوب غرب یاسوج مرکز استان کهگیلویه وبویراحمد واقع شده است.

 در این روستا محمد کریم‌پور با کشت گیاه دارویی "به‌لیمو" به اشتغال مشغول شده تا از صف بیکاران خارج شود.جوان به‌لیموکار روستای ایدنک در شهرستان لنده علاوه بر درآمدزایی در کشت به‌لیمو به الگویی موفق برای دیگر کسانی تبدیل شده که می‌خواهند کشت گیاهان دارویی را توسعه دهند.

محمد کریم‌پور، کاردان برق است که در سال 94 یک کارگاه با دریافت تسهیلات 20 میلیون تومانی از بسیج سازندگی و 17 میلیون تومان پس‌انداز و یک زمین 5000 متری کار خود را با تولید به‌لیمو که یک گیاه دارویی معطر است آغاز کرد.

وی درباره تولید گیاه به‌لیمو می‌گوید: این گیاه بومی آمریکای جنوبی بوده و به‌طور طبیعی رویش آن در آرژانتین، شیلی و پرو گزارش شده است و از آنجا به سایر نقاط جهان از جمله ایران رفته است و کشت می‌شود و در ایران این گیاه در استان‌های شمالی و باغ‌ها کشت می‌شود.

 کریم‌پور افزود: به‌لیمو، گیاهی است درختچه‌ای به‌ارتفاع سه الی 6 متر با برگ‌های ساده سرنیزه‌ای به‌طول هفت تا 10 سانتی‌متر، نوکدار، در قاعده گره‌ای و عموماً به‌صورت دسته‌های سه‌تایی در هر گره، به‌طوری که برگ‌های له‌شده این گیاه بوی خوشایند لیمو را دارد.

وی بیان می‌کند: با مشورت یکی از دوستان در سال‌های گذشته گیاه دارویی به‌لیمو را که درآمدزایی خوبی دارد در روستای ایدنک برای کشت انتخاب کردم. قلمه این داروی گیاهی با همکاری دوستم از شیراز تهیه و در نیم هکتار از زمین‌های کشاورزی خود کشت کردم. 200 میلیون ریال تسهیلات از بسیج سازندگی شهرستان لنده برای توسعه کشت گیاه به‌لیمو دریافت کردم.

وی ادامه می دهد: گیاه به‌لیمو در سال نخست 2 بار چیده می‌شود و در سال‌های بعد نیز بیش از سه بار چیدمان دارد. به‌طور میانگین در هر نیم هکتار 550 کیلوگرم و در طول سال 1.5 تن گیاه به‌لیمو در هر چیدمان برداشت می‌شود. کشت این گیاه سودآوری 400 تا 500 میلیون ریال  برایمان به‌همراه داشته است و درآمد سالانه ما 45میلیون تومان است. سودآوری این محصول بیش از 2 برابر هزینه است.

 

کریم‌پور بیان می‌کند: با توجه به کشت این محصول بیش از هشت نفر از اهالی روستای ایدنک به این کشت روی آوردند. کارشناسان جهاد کشاورزی این شهرستان در مرحله نخست بر کاشت، داشت و برداشت نظارت کامل داشتند. برای حدود 12 نفر شغل ایجاد کرده‌ام. دلیل اصلی من به‌سمت این محصول بیکاری بود. برای فرار از بیکاری به‌سمت کارآفرینی در این حرفه رفتم و اکنون از شغل خود راضی هستم.

منابع بیشتر