درمان نفخ شکم با طب سنتی

مواد غذایی که چربی بالایی دارند از علل اصلی نفخ شکم ( به انگلیسی Tympanites ) هستند. این مواد علاوه بر این که منجر به اضافه وزن می‌شوند، فرآیند گوارش را با مشکل مواجه می‌کنند و سطح کلسترول خون را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال مصرف سیب‌ زمینی سرخ کرده که ممکن است برای هر کسی وسوسه انگیز باشد، همچون انفجار بمبی در معده خواهد بود، چون نشاسته و چربی بالایی دارد.

نفخ شکم

علل نفخ شکم

نوشیدنی‌های گازدار

نوشیدنی‌های گازدار مورد علاقه‌ی افراد بسیاری هستند، زیرا شکر بالای موجود در آن‌ها شادی‌بخش و نشاط‌آور است. دی‌اکسید‌کربنی که در این نوشیدنی‌ها وجود دارد، در بدن تولید نفخ و ورم می‌کند و اسید معده را افزایش می‌دهد.

سبزیجات چلیپایی

این نوع از سبزیجات حاوی «پلی ساکارید» هستند. این ماده‌ی غذایی دیرهضم است و زمانی که در معرض باکتری‌های روده قرار می‌گیرد، تخمیر می‌شود و در ناحیه‌ی معده تولید ناراحتی‌هایی مثل گازهای معده و باد گلو می‌کند. علاوه بر این، به دلیل فیبری که دارند، روده دچار ورم می‌شود. بهتر است در مصرف این سبزیجات زیاده‌روی نکنید یا آن‌ها را با موادی مصرف کنید که تاثیرات منفی آن‌ها را در بدن به حداقل برسانند.

نفخ شکم با نمک

مصرف بی‌رویه‌ی نمک یکی از مهم‌ترین دلایلی است که مانع از آبرسانی به بافت‌های بدن می‌شود. اگر مصرف نمک را به حداقل برسانید، شاهد تغییرات مثبتی در تمام ارگان‌های بدن خواهید بود.

کربوهیدرات‌های تصفیه شده

کربوهیدرات‌های تصفیه شده در حقیقت تحت فرآیندی قرار گرفته‌اند که باعث می‌شود فیبر این مواد جایگزین کالری‌هایی می‌شود که هیچ‌گونه ارزش غذایی ندارند. یکی از معروف‌ترین این مواد، آرد سفید است که در غذاهایی چون پیتزا، نان و انواع شیرینی‌ها استفاده می‌شود. در این میان بعضی از افراد به چنین مواد غذایی حساسیت دارند، به طوری که به محض خوردن آن‌ها، بدن‌شان دچار آلرژی می‌شود.

غذاهای تند و پر ادویه

ادویه‌ها برای سلامتی مفید هستند، اما اگر به میزان متعادل مصرف نشوند ممکن است در بدن تولید التهاب کنند. غذاهای تند و پرادویه، در بدن اسیدهایی آزاد می‌کنند که معده را تحریک می‌کند و منجر به التهاب آن می‌شود، به همین دلیل بهتر است که در مصرف آن‌ها دقت کنید. در میان این ادویه‌ها، می‌توان به فلفل سیاه، فلفل قرمز، خردل و سرکه اشاره کرد.

فرآورده‌های لبنی

افرادی که به لاکتوز موجود در شیر حساسیت دارند نباید از فرآورده‌های لبنی استفاده کنند. در این نوع حساسیت، عمل گوارش دیر و به سختی انجام می‌شود، به طوری که در نهایت فرد با مشکلاتی چون اسهال، ورم و کولیک مواجه خواهد شد.

انواع لوبیا

این ماده که مصرف آن در رژیم غذایی بسیار متداول است یکی از دیر هضم‌ترین مواد غذایی محسوب می‌شود، چون حاوی میزان بالایی پلی ساکارید است؛ همان ماده‌ای که منجر به تجمع گاز در ناحیه‌ی روده‌ها می‌شود. این گازها باعث ورم در ناحیه‌ی شکم می‌شوند و مشکلات گوارشی ناراحت کننده‌ای نیز به همراه دارند. با این که هرگز توصیه نمی‌شود که این مواد از رژیم غذایی حذف شوند، اما بهتر است تا حد امکان در مصرف آن‌ها زیاده‌روی نکنید یا پیش از خوردن، آن‌ها را به خوبی بپزید. پروتئینی که در لوبیا وجود دارد می‌تواند جایگزین پروتئین موجود در ماهی، مرغ و سویا شود.

نکته

* از آنجا که ممکن است مصرف این مواد غذایی به تولید نفخ و ورم در ناحیه‌ی شکم ختم شود، بهتر است در مصرف آن‌ها اعتدال را رعایت کنید تا از دردهای شکمی در امان بمانید.

* اگر پس از کاهش مصرف این مواد، باز هم مشکلات گوارشی به سراغ‌تان آمد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است در معرض بیماری یا مشکل جدی‌تری قرار بگیرید.

درمان‌ گیاهی نفخ شکم

گیاهان حاوی اسانس (رایحه) از مهم‌ترین گیاهانی هستند که از قدیم به عنوان طعم دهنده و خوشبو کننده‌ی غذاها و تسکین دهنده‌ی اختلال‌های سوءهاضمه مصرف می‌شده‌اند، زیرا به دلیل داشتن مواد و ترکیب‌های اسانسی به سرعت جذب بدن می‌شوند و آثار خود را ظاهر می‌کنند. این گیاهان که بیشتر به شکل ادویه‌های مختلف به خصوص در شرق آسیا مصرف بالایی دارند شامل نعناع، گشنیز، بادرنجبویه، زیره‌ی سبز و سیاه، رازیانه، دارچین، هل و… هستند که موثرترین‌های آن‌ها در درمان نفخ عبارتند از:

نفخ شکم

نعناع

نعناع از پرمصرف‌ترین گیاهان دارویی جهان است که اسانس و روغن آن نیز به شکل‌های مختلف در صنایع دارویی و بهداشتی استفاده می‌شود. دو نوع نعناع به نام‌های «نعناع فلفلی» و «نعنای قمی» در ایران مصرف بیشتری دارند. محصولات گیاهی نعناع به شکل تازه، خشک، عصاره، عرق، چای کیسه‌ای و تنتور مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گیاه ضد نفخ، ضد درد (دل‌درد) و ضد اسپاسم و بسیار زود اثر است. کافی است وقتی که دچار نفخ شده‌اید یا هم زمان با مصرف غذاهای نفاخ از این گیاه استفاده کنید.

گشنیز

از قسمت هوایی این گیاه دارویی و میوه‌ی آن در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی استفاده می‌شود. گشنیز مقوی معده،‌ ضد اسپاسم، ضد درد (دل‌درد)، ضد میکروب، ضد قارچ، تقویت کننده‌ی قوای جنسی، هضم‌کننده‌ی غذا، صفراآور، آرام‌بخش، کاهش دهنده‌ی قند، چربی‌ و فشارخون است.

بادرنجبویه

گیاهی شبیه نعناع، ولی بوی آن متفاوت است. این گیاه به «ملیسا» هم مشهور است و از زمان‌های قدیم در بسیاری از نقاط دنیا به عنوان ضد نفخ، ضد تب و معرق مورد استفاده قرار می‌گیرد. بادرنجبویه ضد نفخ، ضد درد، ضد باکتری، ضد ویروس تبخال، ضد هیستامین، آرام‌بخش، خواب‌آور، مقوی قلب، مقوی معده و ضد اسپاسم است.

دارچین

گیاه دارچین به دلیل داشتن اسانس و تانن، محرک و قابض است و به عنوان تقویت کننده‌ی اعمال هضم و جریان گردش خون به‌کار می‌رود و از آن برای رفع سوءهاضمه و در زمان نفخ شکم به عنوان بادشکن استفاده می‌شود. همچنین تانن موجود در آن در رفع اسهال، ضعف عمومی بدن و انعقاد خون به‌کار می‌رود. گشنیز به شکل دارو، گرد و تنتور مصرف می‌شود.

سیاه‌ دانه

سیاه‌دانه، گیاهی با خواص دارویی بسیار است و در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. دانه‌ی این گیاه قاعده‌آور، ضد کرم، مسهل و زیاد کننده‌ی ترشحات شیر است و برای دفع گازهای معده و بیماری‌های نزله‌ای دستگاه تنفسی استفاده می‌شود. با بررسی اثر گیاه دارچین و سیاه‌دانه روی نفخ معده، نتایجی به دست آمد که نشان می‌دهد مصرف این دو گروه به شکل مخلوط و همراه با رعایت رژیم غذایی، نفخ شکم را کاهش می‌دهد. البته تجویز دارچین و سیاه‌دانه با گیاهانی مانند ریحان، شوید و نعناع نیز اثر مثبتی دارد و می‌تواند به عنوان جانشین داروهای شیمیایی درباره‌ی این دسته از بیماران مطرح باشد.

زیره‌ی سبز

زیره‌ی سبز گیاهی است که خاصیت‌های زیادی دارد. از خواص زیره‌ی سبز می‌توان به بادشکن، مقوی معده، ضد اسپاسم و افزایش دهنده‌ی شیر مادران شیرده اشاره کرد و همچنین از خاصیت آنتی اکسیدانی قوی‌ آن نام برد. زیره‌ی سبز ضد تشنج، ضد صرع، مقوی معده، عرق‌آور، ضد سم، ضد صفرا، تقویت کننده‌ی قوای جنسی، قابض، ضد نفخ، ضد احتقان، هضم کننده‌ی غذا و ادرارآور نیز است.

هل

دانه‌های هل، بویی قوی و طعمی مطبوع دارد و از مغز و پوست آن برای درمان و معطر ساختن غذاها و پختن شیرینی استفاده می‌شود. جویدن دانه‌های هل پس از صرف غذا به هضم و گوارش بهتر غذا کمک می‌کند و می‌تواند بوی نامطبوع دهان را از بین ببرد. مصرف هل، ترشی معده را برطرف می‌کند. هل خواص گرمابخشی دارد و معده و روده‌ها را تقویت می‌کند. همچنین عمل هضم غذا را بهبود می‌بخشد و تقویت کننده‌ی قلب است. هل، بادشکن است و گاز معده و روده را از بدن خارج می‌کند و تقویت کننده است.

منبع : نیک و نو

منابع بیشتر